Meer kunstenaars dan boeren in Nederland
Hoe erg is het in de landbouw?
Volkskrant, PETER DE WAARD − 05/12/12, 00:00
Yvon Jaspers moet haar televisiegenieke vrijgezellen tegenwoordig zien te rekruteren uit nog maar 69 duizend agrarische ondernemers. Sinds zij in 2004 met de kijkcijferhit Boer zoekt vrouw begon, sluiten zeven boeren per dag hun bedrijf, aldus het CBS. Hoewel er geen direct verband lijkt te zijn tussen de verminderde populariteit van het boerenvak en het programma, helpt het voor de aanwas niet dat zij nu partners krijgen aangereikt dankzij geld uit de omroeppot. De terugloop is al decennia gaande. In 1950 telde Nederland 410 duizend boerenbedrijven. Dat waren er in 2000 bijna honderdduizend. Dat aantal is nog eens met dertigduizend verminderd. Vergelijk dat eens met het aantal professionele kunstenaars. Naast de twee miljoen die voor hun hobby boetseren, schilderen of romans schrijven, zijn er volgens Eurostat nu 110 duizend kunstenaars in Nederland die van hun werk moeten leven. Over een paar jaar zijn er voor elke boer twee kunstenaars. In zekere zin is dat logisch, omdat de Nederlanders nog maar 10 procent van hun inkomen aan voedsel uitgeven – tegen 30 procent in 1950 – zodat er meer overblijft voor de aankoop van kunst. Alleen doen de Nederlanders dat niet. Hierdoor heeft het groeiende aantal kunstenaars steeds minder te verdelen. De helft van de professionele kunstenaars verdient nog geen 10 duizend euro per jaar. In de landbouw is het precies andersom. De 69 duizend boeren van nu produceren juist 30 procent meer dan de 100 duizend boeren in 2000 en vijf keer zo veel als de 410 duizend in 1950. Dat doen ze ook nog met minder ruimte, want het landbouwareaal is sinds 2000 met 6 procent gekrompen en sinds 1950 zelfs met 20 procent. De productiviteit in de landbouw blijft spectaculair stijgen, ondanks de toenemende aandacht voor landschapsbeheer en biologische landbouw. Op een vierkante meter grond teelt de Nederlandse boer nu 66 kilo komkommers tegen 45 kilo bij de eeuwwisseling. In 1950 was een gemiddelde koe goed voor 4.000 liter melk per jaar, in 2000 voor 7.300 liter melk en nu voor 8.100 liter. Een appelboomgaard van een hectare levert nu 50 ton appels op tegen 39 ton in 2000. Jaarlijks leggen Nederlandse kippen 10,6 miljard eieren (1,7 ei per Nederlander per dag), worden 3,8 miljard kilo consumptieaardappelen geoogst (0,7 kilo per Nederlander per dag), 4,9 miljard kilo groente en wordt 2,8 miljard kilo vlees geproduceerd. Daarvan wordt ruwweg de helft geëxporteerd, wat 42 miljard euro aan deviezen oplevert. Zelfs als alle Rembrandts en Van Goghs worden verkocht aan sjeiks en oligarchen, verdient Nederland dat niet met de kunst. Laat de boer maar ploegen. Yvon Jaspers kan voor Kunstenaar zoekt vrouw op zoek gaan in de Amsterdamse bohème. Die telt ook meer huwbare jongeren: van de boeren is nog maar 5 procent jonger dan 30.